Ιδέες-προτάσεις για ανεξάντλητα
Ρεπορτάζ και μεγάλες ειδήσεις.
Ο νέος, υποψήφιος δημοσιογράφος εμφανίζεται στα δημοσιογραφικά γραφεία, ως “Μεσσίας” και περιμένει να του απευθύνουν το “Ωσσανά Ύψιστε...”
Το κεφάλι του αδιανό,τα μάτια του, θολά ως των κουταβιών, είναι αδύναμος να δεί τι συμβαίνει πέριξ του.
Κι όμως του παιδιού, του έχουν πει, πως γράφει καλές... εκθέσεις!
Το μέγα φάλτσο του είναι ότι δεν έχει εθιστεί στο διάβασμα των εφημερίδων!
Πολίτιμες σημειώσεις για τον νέο δημοσιογράφο!
ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ: ΑΝΤΩΝΗ ΠΟΛΙΤΗ
Όσα έχουμε εκθέσει μέχρι τώρα είναι αρκετά για να έχετε μια σφαιρικότερη αντίληψη για τη δημοσιογραφία, τη δράση και τις κινήσεις του ρεπόρτερ. Επίσης δεν παραλείψαμε να σας μυήσουμε και στα μυστικά της δημοσιογραφικής τηλεφωνικής επαφής, κάτι που θεωρείται μεν αυτονόητο, αλλά ήδη θα αντιληφθήκατε πως δεν είναι και τόσον... αυτονόητο.
Γνωρίζουμε πως πολλά από όσα παρουσιάσαμε μοιάζουν, στα μάτια του νέου, με βουνό που πνίγεται στην ομίχλη.
Μην βιάζεστε, όλα θα ξεκαθαρίσουν και η κορυφή του βουνού θα φανεί, όπου να’ ναι ολόλαμπρος.
Ο νέος που ονειρεύεται να γίνει δημοσιογράφος, όταν για πρώτη φορά πατήσει το πόδι του σε εφημερίδα, δεν έχει τίποτε συγκεκριμένο στο μυαλό του. Για το μόνο που είναι απολύτως βέβαιος και κάθετος, είναι το “ταλέντο”, για την ύπαρξη του οποίου ουδεμία ευθύνη φέρει ο ίδιος, αφού άλλοι τρίτοι, κυρίως άσχετοι (δάσκαλος, συγγενείς κ.α. πρόσχαροι) διέκριναν ότι κυκλοφορεί στις φλέβες του. Κι αυτός το εμπέδωσε, το έδεσε “σχοινί κορδόνι”. Ο νεαρός φουσκωμένος, μπαίνοντας στην εφημερίδα μοιάζει με Μεσσία που “όλοι προσδοκούσαν την έλευσή του για να του πούν: “ Ωσανά μεγάλε, που ήσουν τόσο καιρό κρυμμένος... Αμάν εσένα περιμέναμε... Σώσε μας!”
Από τις πρώτες κουβέντες που ανταλλάσσει αντιλαμβάνετε ότι μάλλον αεροβατεί.
Του λένε:
--Συγχαρητήρια, μπράβο σου, προχώρα. Πήγαινε να μας φέρεις ειδήσεις!
Ο νεανίας ελαφρώς αλληθωρίζει.
Είχε, μέχρις εκείνη τη στιγμή την εντύπωση πως θα του ανέθεταν κάποια αποστολή, πως θα του έλεγαν “κάνε αυτό ή το άλλο ρεπορτάζ”.
Αγνοεί, ο ατυχής, πως μια εφημερίδα όταν θέλει να “ερευνήσει” ένα θέμα, επιστρατεύει τους έμπειρους συντάκτες της. Ούτε κατά διάνοια να το εμπιστευτεί σε έναν άπειρο κι αλαφροϊσκιωτο, που κάποιοι του πιπίλησαν ότι “γράφει καλές εκθέσεις στο Λύκειο” κι αυτό είναι όλο για να πάρει διαβατήριο, ταυτότητα δημοσιογράφου.
Το πολύ- πολύ, αν συνεχίσει να τους κοιτάζει αποχαμένος, να τον προτρέψουν:
--Πήγαινε στην Ομόνοια και κάνε ρεπορτάζ!
--Κάτι θα δεις...κάτι θα σου κάνει εντύπωση!
Τι να δει, ο ταλαίπωρος; ΄Ολα μέσα του είναι θολά, μαύρα κι άραχνα. Δεν έχει συνήθως την παραμικρή ιδέα τι του συμβαίνει.
Τι ρεπορτάζ να κάνεις στην Ομόνοια; Κόσμος πάει κι έρχεται. Αυτό να γράψει;
Κι όμως στην Ομόνοια και σ ΄άλλα πολυάνθρωπα περάσματα υπάρχει μπόλικο ρεπορτάζ.
Χρειάζεται ένα εξασκημένο μάτι για να μπορεί να επισημάνει:
Το πρωτότυπο και επίκαιρο
Το περίεργο κι απίθανο
Το θέμα που δεν έχει ξαναγραφεί.
Το ανθρώπινο και ζωντανό.
Αν σήμερα διηύθυνα ημερήσια εφημερίδα, ή τηλεοπτικό σταθμό, σίγουρα θα είχα καθιερώσει “συντάκτες Ομονοίας και Συντάγματος”.
Ο νεαρός δεν μπορεί να δει τίποτε από τα θαυμαστά που συμβαίνουν στις δυο αυτές πολύβουες πλατείες. Είναι σαν τα κουτάβια, που ακόμη δεν άνοιξαν τα μάτια τους.
Θα τα ανοίξουν αν παιδευτούν λιγάκι- και ιδίως αν δεν απογοητευτούν στα πρώτα τους μπουσουλήματα. .
Πώς; Μα αυτό δεν επιχειρούμε να κάνουμε με τα Μαθήματα αυτά; Ακόμη και να δώσουμε την τροφή μασημένη.
Δεν προτιθέμεθα να αφήσουμε τον φιλόδοξο νέο να καταληφθεί από απογοήτευση και να πανικοβληθεί κυκλωμένος από τη θολούρα της ομίχλης.
Αρκεί βέβαια να μην καταθέσει τα όπλα στην πρώτη κατραπακιά κι απόρριψη που θα δεχθεί. Αρκεί να είναι ασυγκράτητα ερωτευμένος με την δημοσιογραφία, η οποία τα πάει καλά μόνο με γερούς εραστές!
΄Ενα από τα σημαντικά κουσούρια του πρωτοεμφανιζόμενου σε εφημερίδα νέου, είναι ότι ελάχιστα ή καθόλου, διαβάζει εφημερίδες.
Αν δεν διαβάζεις εφημερίδα, τι ερεθισμούς θα έχεις για το γίγνεσθαι; Πως θα μπορέσεις να φανταστείς μια άλλη εκδοχή του, που με τη δική σου ρεπορταζιακή παρέμβαση, ίσως ανοίξεις ένα παραθυράκι ευτυχέστερης προοπτικής στους συνανθρώπους σου; Πως;
Γνωρίζετε ότι οι φανατικότεροι αναγνώστες εφημερίδων είναι οι ίδιοι οι δημιουργοί τους, οι δημοσιογράφοι;
Η εφημερίδα για τον δημοσιογράφο είναι α) ανάγκη ενημέρωσης β) αλκοολίκι και γ) εργαλείο δουλειάς.
Τα “παιδαριώδη” των νέων δημοσιογράφων .Παραβλέπουν την επικαιρότητα ,την ζωοδότρα αυτή δύναμη του Τύπου και προτείνουν να γράφουν περί ανέμων και υδάτων!
Πάρτε το...είδηση: Η εφημερίδα , θέλει την είδηση, το νέο, κι όχι μπρόκολα κονσέρβα!
Κάπως έτσι εργάζονται οι δημοσιογράφοι στις εφημερίδες.
Πού να μείνει χρόνος για να υποδεχτούν φιλόφρονα έναν νέον υποψήφιο... όση καλή διάθεση κι αν έχουν... Τα χειρόγραφα τρέχουν... το πιεστήριο περιμένει.
Ας το ξέρει κι αυτό ο νέος, ώστε οι κινήσεις του να είναι πιο θετικές, όταν αποφασίσει να χτυπήσει την πόρτα κάποιας εφημερίδας για δουλειά.
Οι παλαιότεροι, δεν θα τον διώξουν... Θα τον αγκαλιάσουν! Αλλά...
Διακρίνονται:Έμυ Πανάγου, Μίνα Σημηριώτη, Α.Κυριακόπουλος, Ζώτος, Σταματάκης, Γ.Νοταράς, Βραχιολίδης-πάντα με τσιγάρο- κ.α.
Ο πρωτοεισερχόμενος σε εφημερίδα- είτε είναι “φυτευτός” με μέσον -ασχήμια που ανθεί δυστυχώς- είτε αυτοβούλως προσερχόμενος πάσχει και από άλλα.
΄Οταν προτρέπεται να γράψει ελεύθερα κάτι δικό του, και επειδή, όπως είπαμε το κεφάλι του είναι αδειανό-από ιδέες- συνήθως προστρέχει στα ενδιαφέροντα που μέχρις εκείνη τη στιγμή έχει σχετική... εμπειρία.
Προτείνουν οι νέοι, θέματα που απασχολούν τη νεότητα. Προσφιλέστατο θέμα των νεοεισερχομένων στη δημοσιογραφία. Εύλογο και κατανοητό διότι, επί τέλους οι όποιες εμπειρίες τους για τη ζωή, στο κεφάλαιο αυτό περιορίζονται.
Μέγα θέμα η νεότης. Πολύπλοκο και δαιδαλώδες. Θα αφεθεί να το χειριστεί ένας νέος όταν τούτο απαιτεί πειθαρχημένη σκέψη, και πολύπλευρη γνώση;
΄Ετσι κι όταν ακόμη τους προτρέψεις “ άει στην ευχή κάνε το θέμα” , το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι συνηθέστατα παιδαριώδες.
Κρατάω στα αρχεία μου πολλά τέτοια χαριτωμένα πρωτόλεια. Θα τα εμφανίσω σε άλλη ενότητα-μάθημα, με σκοπό να προλάβω στο μέλλον ανάλογα ολισθήματα.
Τέτοια θέματα περί νεότητας ή άλλα “κοινωνικά” όπως τα λένε, είναι εγκεφαλικά και απέχουν από το ζητούμενο που είναι η επικαιρότητα, το νέο, το φρέσκο. Αυτά ζητάνε οι εφημερίδες.
Όχι πως τέτοια θέματα δεν έχουν θέση μέσα σε ένα έντυπο! Παραέχουν. Δεν είναι, ωστόσο, απολύτως αναγκαία. Και επί τέλους ο χειρισμός τους, είναι έργο αλλωνών, πιο εξειδικευμένων και βαρύγδουπων σε γνώση και σοφία!
Αν ο νέος δημοσιογράφος πρόσεχε , από την πρώτη στιγμή την επικαιρότητα, αν συνήθιζε να διαβάζει εφημερίδες καθημερινά, θα είχε πολλές εμπνεύσεις και θα έκανε περισσότερο εύστοχες επιλογές στα θέματα του, ώστε σιγά-σιγά να καθιστούσε αισθητή την παρουσία του, στο έντυπο που προτίμησε να εγκαινιάσει την σταδιοδρομία του.
Μέσα στα μικρά, τα ψιλά των εφημερίδων, θα ανακαλύψει πολλά θέματα που μπορεί να τα μεγεθύνει, να τα φωτίσει! Τα “ψιλά” δεν προσέχονται ούτε από τους έμπειρους και βολεμένους συντάκτες. Τα προσπερνάνε.
Τα ψιλά. Είναι ανεξάντλητη πηγή ειδήσεων και πολύ συχνά, αφορμές για μεγάλες επιτυχίες! SCOOP!
** Μην έχεις φαντασιώσεις κι άλλα εγκεφαλικά. Σκάλωσε στην επικαιρότητα. Προσπάθησε να την καταλάβεις.
**Η εφημερίδα θέλει μόνο θέματα που τρέχουν, που είναι επίκαιρα, σημερινά. Και φυσικά επειδή μιλάμε για «εφημερίδα» πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι είναι η μήτρα της δημοσιογραφίας για κάθε μέσο Μ.Μ.Ε. Η τηλεόραση είναι βασικά εφημεριδιακό «προϊόν» …Απλά έχει άλλο τρόπο έκφρασης. ΄Αλλωστε ΌΛΟΙ που υπάρχουν στην τηλεόραση … προέρχονται από εφημερίδα και το μεγάλο όνειρό τους είναι να επιστρέψουν σε εφημερίδα… Από την εφημερίδα καταξιώνεται ο δημοσιογράφος. Παρά την επέλαση και την αίγλη που έχει η τηλεόραση… σήμερα, η εφημερίδα, ο έντυπος λόγος… παραμένει ο κυρίαρχος του παιχνιδιού στην ενημέρωση… Το έντυπο το χαϊδευεις… τη φευγάτη εικόνα της τηλεόρασης … δεν το μπορείς…
**Καμιά εφημερίδα δεν ενδιαφέρεται για την αξία της πέννας σου, όσο κι αν είναι σπουδαία, όπως ...σου έχουν πει . Το ίδιο, όπως και τα πτυχία σπουδών σου! Ξέχασέ τα!
** Η εφημερίδα θα εκτιμήσει πολύ, αν έχεις νέες ιδέες και πρωτοβουλίες για πρωτότυπα ρεπορτάζ.
Το να γράφεις καλά είναι αρετή, αλλά μια εφημερίδα, δεν σου ζητάει μόνον αυτό.
Αλλά τη δυνατότητα, την ικανότητα να κάνεις τομές στην επικαιρότητα! Να βγάζεις το νέο, την είδηση.
Επιβάλλεται να κατανοήσεις πως ο Τύπος έχει ανάγκη από ένα συγκεκριμένο προϊόν (Την είδηση, τα νέα, το πρωτότυπο).
Δεν μπορείς να πάς σε μια βιομηχανία που σου ζητάνε “τοματοπελτέ”κι εσύ να τους φτιάχνεις μπρόκολα κονσέρβα.
Ετσι λειτουργεί η βιομηχανία... Αυτό θέλει… Τοματοπελτέ!
1-Πως απορρίφθηκε ένας ...νέος και που όμως έγινε καλός δημοσιογράφος!
2-Μια καθοριστική, σημαντική επιστολή, ηλικίας 50 χρόνων, από τον Γεράσιμο Δώσσα προς έναν φέρελπη δημοσιογράφο! Τα λέει όλα...Τα βήματα που οφείλει να ακολουθήσει ο νέος ρεπόρτερ!
Για να κατανοηθούν τα προηγούμενα θα αναφερθώ σε δύο περιστατικά- διδακτικότατα- τα οποία έζησα.
1) Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας καλός ρεπόρτερ, ο ΄Αρης Πορτοσάλτε,(ακούγεται σε κάποιο ραδιόφωνο) , ο οποίος σε κάποια στιγμή -στο ξεκίνημά του- ήρθε να ζητήσει δουλειά από τον Αντώνη Πολίτη σε μένα δηλαδή –που είμαι και συντάκτης αυτού του μαθήματος- Επειδή δεν απορρίπτω κανέναν νέον-χούγι μου- του είπα:
--Να΄σαι καλά τέκνον μου, μα αν μπορείς πήγαινε μέχρι στο Λαύριο και βγάλε μου ρεπορτάζ για τους ξένους εκεί που ζητάνε πολιτικό άσυλο από την Ελλάδα!
(Τις μέρες εκείνες Κούρδοι πολιτικοί πρόσφυγες κάνανε διαδηλώσεις στα Προπύλαια των Αθηνών). Επίκαιρο το θέμα.
Ο νέος ,-ο Πορτοσάλτε- είπε ναι και υποσχέθηκε μέσα σε ένα τριήμερο ότι θα είχε έτοιμο το ρεπορτάζ.
Την τετάρτη μέρα, ο νεανίας... ακόμη να φανεί κι οπότε θυμώνω. Την Κυριακή, συνδυάζοντας την “Κυριακάτικη οικογενειακή μου έξοδο”, πηγαίνω στο Λαύριο και βγάζω εγώ προσωπικά ένα σπαρταριστό ρεπορτάζ. Δεν μπορούσα πια άλλο να περιμένω την αφεντιά του νέου!
Ξάφνου, μια εβδομάδα μετά, εμφανίζεται συνεσταλμένος ο ΄Αρης Πορτοσάλτε και πασχίζει να εξηγήσει πως και γιατί δεν έκανε το ρεπορτάζ που του ανέθεσα κι άλλες τέτοιες γνωστές δικαιολογίες.
--Άκουσε , αγόρι μου, του λέω, δεν είσαι πειστικός. Θα κάνω μια πρόβλεψη για σένα:
Αν νομίζεις με αυτά που ισχυρίζεσαι ότι θα γίνεις δημοσιογράφος, να με τρυπήσεις τη μύτη!
΄Ηταν η μόνη και η τελευταία φορά που “έκανα” πρόβλεψη, τόσο άτυχη. ΄Εχω να το λέω.
Ο Άρης, ένας ευγενής νέος από την Πόλη, έγινε δημοσιογράφος!
Το ότι κυκλοφορώ εγώ χωρίς τρυπημένη μύτη, μάλλον το οφείλω στην χάρη του, που... δεν ήρθε να μου την τρυπήσει!
Τι λέει αυτή η ιστορία; Πάρα πολλά.
Ο νέος δημοσιογράφος, παρά τις αρνητικές δικές μου προβλέψεις δεν το έβαλε κάτω, προχώρησε εκεί που του έλεγε το δικό του άστρο.
Επέμενε, προχώρησε. Δεν επηρεάστηκε από τους αφορισμούς της Κασσάνδρας.Βρήκε το δρόμο του.
Τον χαίρομαι σήμερα που είναι καλός ρεπόρτερ και κατσαδιάζω τον εαυτό μου, που ... πρόβλεψα τόσο βεβιασμένα κι άστοχα.
Είναι μια “κηλίδα” που την κουβαλάω, μ΄ αρέσει δεν μ΄ αρέσει. Αν και πάντα είχα την πεποίθεση πως έκανα ... εύστοχες προβλέψεις.Στην περίπτωση του ΄Αρη Πορτοσάλτε, έπεσα έξω..
2-Πάμε σε ένα άλλο, επίσης, πολυδιδακτικό παράδειγμα:
Πρόκειται για μια επιστολή, του Γεράσιμου Δώσσα, βετεράνου της δημοσιογραφίας, Αρχισυντάκτη του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΟΡΡΑ Θεσσαλονίκης- ιστορικής εφημερίδας της πόλης!- κ.λ.π. και διατελέσαντος προέδρου της ΄Ενωσης Συντακτών Μακεδονίας και Θράκης.
Στην επιστολή του, προς έναν φέρελπη της δημοσιογραφίας παρατηρεί τα εξής ουσιώδη και παραδειγματικά!
Προσέξτε, γιατί θα βγάλετε πολλά χρήσιμα που επιβεβαιώνουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τα όσα ήδη έχετε διαβάσει!
Γράφει ο Γεράσιμος Δώσσας, προς τον νέον (μόλις 22 ετών) που φιλοδοξεί να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία:
“ Κύριε Πολίτη,
Δεν έχω την πρόθεση να σας απογοητέψω, πρέπει όμως να σας υπενθυμίσω δύο γεγονότα, λίγο-πολύ γνωστά σε όσους ασχολούνται, έστω κι από μακρυά με την εσωτερική λειτουργία των εφημερίδων.
1ον) Χειρόγραφα αποστελλόμενα προς την σύνταξη, δημοσιευόμενα ή μη, δεν επιστρέφονται. Φαντασθείτε, θα έπρεπε να λειτουργεί ειδική υπηρεσία αρχείων και αλληλογραφίας για να μπορεί να παίρνει και να δίνει, να ανταποκρίνεται, με άλλα λόγια, στον κατακλεισμό της προς δημοσίευση ύλης που εισέρχεται κάθε μέρα στην εφημερίδα.
Παρ΄όλα αυτά, στην περίπτωσή σας και εντελώς καθ΄υπέρβαση υποχρεώσεώς μας, φυλάχθηκε μέγα μέρος της ύλης που δεν δημοσιεύτηκε. Και
2ον) ότι η μέχρι σήμερα προσφορά σας έγινε χωρίς όρους. Σας βεβαιώ πως ανάλογη προσφορά γίνεται σε μεγάλη κλίμακα από πολλούς.
Διαφέρει η ποιότης. Γι αυτό και πολλά από τα δικά σας δημοσιεύτηκαν.
Τούτο όμως δεν σημαίνει, την ανάληψη οποιασδήποτε υποχρεώσεως εκ μέρους της εφημερίδας.
Σκεφθείτε ότι υπάρχουν νέοι, που όχι μόνον απλώς στέλνουν διηγήματα ή ρεπορτάζ, αλλά εργάζονται μήνες και μήνες αμισθί στην εφημερίδα, με την ελπίδα ότι θα προκύψει κάποια ουσιαστικότερη ανάγκη, για να αρχίσουν να πληρώνονται ή να προσληφθούν στο συντακτικό προσωπικό.
Μεγάλη δε τούτη η τελευταία επιτυχία.
Προσλαμβάνονται με μισθό 800 δρχ για να ελπίζουν πως ύστερα από χρόνια θα φθάσουν τις 1500 δρχ...
Δεν είναι λαμπρόν το στάδιον της δημοσιογραφίας.
Αν εσείς επιμένετε, δεν έχετε παρά να απευθυνθείτε προς τον Αρχισυντάκτη και εν συνεχεία προς τη διεύθυνση της εφημερίδος.Εγώ δε, θα βεβαιώσω πως αρκετά κομμάτια σας δημοσιεύτηκαν και ότι εξαιρουμένης της ορθογραφίας, το γράψιμό σας είναι αξιόλογο.
΄Υστερα από τα παραπάνω, που προϋποτίθεντο γνωστά, πιστεύω πως δεν μένει άλλο έδαφος για παρανοήσεις, που θα επιτρέπουν στο εξής να μου γράφετε με μάλλον ανάρμοστο ύφος και μάλλον οξύχολη διάθεση,
Κατά τα άλλα, διατηρώ την εκτίμησή μου για το γράψιμό σας και για σας.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΔΩΣΣΑΣ”
Οδηγός πλεύσης , το κείμενο του Γεράσιμου Δώσσα! Κάτι πιο σημαντικό:
Ευαγγέλιο, για τα πρώτα δειλά βήματα του νέου που επιδιώκει να γίνει δημοσιογράφος!
.Μέσα στις λίγες αυτές αράδες, υπάρχουν όλα όσα χρειάζεται ο νέος δημοσιογράφος για να μην έχει αυταπάτες και παροράματα στα πρώτα του, τουλάχιστον, βήματα.
Ο Γεράσιμος Δώσσας, θα μπορούσε να αδιαφορήσει, προς τον προκλητικό κι ανάρμοστο, όπως φαίνεται νεανία, υποψήφιο δημοσιογράφο.
Κάθησε όμως , με πατρικό ενδιαφέρον και χάραξε στο χαρτί αυτά τα τόσο σημαντικά λόγια, που θα συνιστούσα τους φιλοδοξούντες να τα έχουν σαν οδηγό πλεύσης, ώστε, αν μη τι άλλο, να μην βιάζονται.
Οι νέοι βιάζονται. Υπερτιμούν τις δυνάμεις τους και από επιπολαιότητα γίνονται αδικαιολόγητα σκληροί προς άτομα που δεν έχουν κανένα λόγο να τους “απορρίψουν”, να τους ρίξουν στο καλάθι των αχρήστων, ως-ίσως- όφειλαν!
Από την επιστολή του Γεράσιμου Δώσσα φαίνεται πεντακαθάρα, πως ενώ αυτός εκτιμούσε το γράψιμο του νεανία, ο ταλαίπωρος αυτός, δημοσιογράφος, ζητούσε και ρέστα, χρήματα για κείμενά του που δημοσιεύτηκαν στον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΟΡΡΑ.
Μήπως είχε παλαβώσει;
΄Οχι. Απλά, ως νέος, τα μυαλά του είχαν πάρει αέρα. Ένα σκέτο κουτάβι θεόστραβο, το οποίο μέσα στην πλέρια τύφλα του, δεν ήξερε που πήγαινε και τι έλεγε.
Η επιστολή τον ταρακούνησε και τον έφερε στα συγκαλά του.
Εχοντας πίστη στο άστρο του, ο νεαρός, βάζει κάτω τα αφτιά, μετά την ψυχρολουσία της επιστολής και εμφανίζεται ενώπιον του αξιοτίμου Γεράσιμου Δώσσα, που τότε (έτος 1960, δεν ήταν Αρχισυντάκτης, αλλά υπέυθυνος ΄Υλης.) και ο οποίος του λέγει απερίφραστα:
--Να γίνεις δημοσιογράφος, αφού τόσο το θέλεις. Θα σε συμβούλευα, όμως, να ξεχάσεις τα διηγήματα και τα φιλολογήματα και να τρέξεις να κάνεις ρεπορτάζ...
--Και τι θα κάνω δηλαδή;
--Αυτό δεν θα σου το πω εγώ. Δικό σου θέμα..!
--Ναι ...αλλά...;
--Κοιτάξτε κ. Σπάρτα, σας καταλαβαίνω, αλλά πρέπει να καταλάβαιτε κι εσείς πως έχω και δουλειά. Εκείνο που μπορώ να σας υποδείξω, είναι ότι φέρτε μου μια λίστα με θέματα που νομίζετε ότι μπορείτε να “βγάλετε” κι εγώ θα σας πω αν μας ενδιαφέρουν! Αυτό είναι το μόνο που μπορώ να κάνω για σας, Κύριε!
Ο νεαρός ελαφρά ψυχρολουσμένος συγκατένευσε και είπε ένα αχνό “ναι!,
Αποφασισμένος να μην το βάλλει κάτω επιστρέφει σπίτι του, στύβει το κεφάλι του και μουντζουρώνει σ΄ένα χαρτί 10 θέματα- προτάσεις, όπου την επομένη πάλι, φάντης-μπαστούνι εμφανίζεται στον υπομονετικό Γεράσιμο Δώσσα.
Αυτός ρίχνει μια ματιά στο χαρτί και κουνάει καταφατικά το κεφάλι του.
--Ναι μπορείς και τα δέκα να τα διερευνήσεις, φαίνονται ενδιαφέροντα του είπε ο άνθρωπος και ξανάσκυψε πάλι στα χαρτιά του.
Ο νεαρός που ήθελε λέει να γίνει δημοσιογράφος τό’βαλε στα πόδια. Δεν ήξερε ακριβώς αν πετούσε στον έβδομο ουρανό.
΄Ωστε …κανένα του θέμα δεν απορρίφθηκε! Μα αυτό είναι μεγαλείο...!
Ρίχτηκε στην υλοποίησή τους. Αν και κανείς δεν του δίδαξε ποτέ πως γίνεται ένα ρεπορτάζ. Και τα δέκα θέματα τα “έβγαλε” μέσα σε 10 μέρες, ένα θέμα την ημέρα. Δημοσιεύονταν και έκαναν αίσθηση μέσα στην εφημερίδα και έξω, στους αναγνώστες.
Την 10ην ημέρα κατά τας γραφάς, καλείται από τη διεύθυνση και μπαίνει στο μισθολογιο με 1500 δρχ τον μήνα, όταν ο Γεράσιμος Δώσσας σημειώνει στην επιστολή του, ότι ο αρχικός μισθός της εποχής για νέο συντάκτη ήταν 800 δρχ.
Με κάτι τέτοια κι άλλα ο νεαρός πια έμοιαζε ασυγκράτητος. Πατούσε γκάζι...
Αν και ήθελε να γράφει διηγήματα, προσγειώθηκε στην πραγματικότητα της δημοσιογραφίας, που επιζητούσε, το νέο, την είδηση, το γεγονός.
Κανείς δεν μπορεί να βεβαιώσει αν η δημοσιογραφία κέρδισε έναν καλό δημοσιογράφο ή έχασε η λογοτεχνία έναν δικό της άνθρωπο.
Το βέβαιο είναι ότι ο νεαρός -που πια δεν είναι- συνεχίζει με το ίδιο νεανικό πάθος να γράφει και να κάνει ρεπορτάζ χωρίς να παραμελεί και το βίτσιο του προς τη λογοτεχνία.
Διευκρινίσεις:
1)Η επιστολή του Γεράσιμου Δώσσα γράφτηκε στα 1960, δηλάδή έχει ζωή σήμερα , 50 χρονών. Η αξία και η σημασία της παραμένει και θα παραμένει αναλλοίωτη για κάθε νέον που επιδιώκει να γίνει δημοσιογράφος.
2)Τα όσα επισημαίνονται σ΄αυτήν αποτελούν “ψυχογράφημα”του νέου που θέλει να γίνει δημοσιογράφος! Να μην έχει αυταπάτες, αλλά αν ενδιαφέρεται για το στάδιον αυτό, οφείλει να τρέξει, να τρέχει και μόνον να τρέχει. Τέρμα δεν υπάρχει.
Για μήνες ο νέος εργάζεται αμισθί
Αναγκαίον κακόν ωσότου “κτίσει” την αξιοπιστία του Και τις ...“φάρσες” δεν θα τις αποφύγει!
Το σκίτσο αυτό -αν καλά θυμάμαι το σκάρωσε ο Γιάννης Λογοθέτης (ΛΟΓΟ) ένας ταλαντούχος γελοιογράφος.Αναπαριστά την αφεντιά του Βραχιολίδη , σε μια ιδέα- εκστρατεία που έκανε, με θέμα την ανάγκη οι Αθηναίοι να κάνουν χρήση ποδηλάτου.
Πέρασαν 40 χρόνια και μόλις τώρα 2005 μ.Χ. η ιδέα αρχίζει να παίρνει σάρκα!
Συμβαίνει οι ιδέες που έχει ο ρεπόρτερ να καρπίζουν μετά από χρόνια.
Αλλά το πάν είναι να γεννάει ιδέες ο ρεπόρτερ!
...Επί του ποδηλάτου δεν διακρίνεται το ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ
που αναφέρουμε σε άλλη σελίδα …Σπαρταριστό… ΄Όπως βλέπουμε σήμερα στα αυτοκίνητα… Αυτός έβαλε… ταμπέλα δημοσιογραφικόν… .σε ποδήλατο.!
Τα πάθη των νεων δημοσιογράφων αλλά μπροστά στον έρωτα όλα ξεχνιούνται
O νεοεισερχόμενος στη δημοσιογραφία, κατά το πρώτο στάδιο, που μπορεί να κρατήσει και μήνες, δεν περνάει καλά.
Εκτός των προηγηθέντων , έχω υποχρέωση να δώσω στον φιλοδοξούντα να γίνει δημοσιογράφος και μερικές άλλες πρακτικές πληροφορίες, που θα τον βοηθήσουν , αν μη τι άλλο, να μην κατατρώγεται από απορίες κι άλλα ψυχο-πλακωτικά.
Τώρα που είναι νωρίς, τώρα που κατάφορτος από ελπίδες και όνειρα ξεκινάει τη μεγάλη περιπέτεια της αλιείας ψαριών, ειδήσεων και ψυχών. -Αυτό το “ψυχών” δεν είναι υπερβολή, διότι ο δημοσιογράφος με το πνεύμα που εκπέμπει κερδίζει προς τη μεριά του, αναγνώστες- ψυχές, επηρεάζει-
**Το πρώτο πράγμα που δεν πρέπει να λησμονεί είναι ότι, εισερχόμενος σε μια εφημερίδα, θα περάσει από ένα στάδιο αναγκαίας δοκιμής, η χρονική διάρκεια της οποίας εξαρτάται από τον ίδιο και μόνον.
Μπορεί να είναι δυο μήνες, πέντε ή και χρόνος ακόμη.
Η δημοσιογραφία δεν είναι όπως τα άλλα επαγγέλματα. Γι αυτό κι έχουμε υπογραμμίσει με έμφαση, πως οι ειδικές σπουδές, και τα πτυχία που έχεις δεν λαμβάνονται υπόψη. Καλά μεν και πολύτιμα, αλλά στη δημοσιογραφία σου ζητάνε αμέσως να αποδείξεις, αν καλώς τα κατέχεις. Και για να το αποδείξεις θα χρειαστεί κάποιος χρόνος εύλογος. Θα τρέχεις ακατάπαυστα για να “βγάζεις” ειδήσεις, αλλά δεν αρκεί αυτό. Χρειάζεται συνάμα να οικοδομείς και την αξιοπιστία σου. Πως να εμπιστευθούν οι υπεύθυνοι της εφημερίδας, έναν νέον άνθρωπο, την ώρα που δεν ξέρουν από που κρατάει η σκούφια του;
Κατ΄ ανάγκη λοιπόν, λόγω της φύσεως της δουλειάς, ο νέος τελεί υπό συνεχή δοκιμασία, μέχρις ότου με το σπαθί του κερδίσει την εμπιστοσύνη της εφημερίδας.
Θα εργάζεται, θα ιδροκοπά, για όσο διάστημα χρειαστεί, χωρίς να αμείβεται.
΄Ισως-ίσως να του δίνουν κάποια συμβολικά μπόνους για μερικές εξαιρετικές ειδήσεις που κόμισε.
**Δεν είναι ευτυχές το πρώτο στάδιο για τον νέο δημοσιογράφο. Τα βήματα είναι επίπονα, το άγχος σε υπερθετικό βαθμό (άραγε αυτό το κομμάτι που έδωσα στην εφημερίδα θα το κρίνουν ή θα το πετάξουν...μα είναι καλό..), η απενταρία απελπιστική και το χειρότερο, οι βασανιστικές αμφιβολίες αν αξίζει πράγματι γι αυτή τη δουλειά.
Ως γνωστόν οι δημοσιογράφοι, δεν είναι από “τζάκια”, παιδιά του λαού είναι, που έχουν ανάγκη να δουλέψουν για το ψωμί τους. Το να αρχίσουν τη σταδιοδρομία τους “αμισθί”, δεν είναι από τις ευτυχέστερες στιγμές της ζωής τους. Αυτή είναι όμως η πραγματικότητα.
Θα πηγαίνει ποδαράτος για την είδηση, θα παίρνει το λεωφορείο, ή αν έχει δικό του αυτοκίνητο, θα πληρώνει από την τσέπη του τα καύσιμα...
Υπήρξαν νέοι ασκούμενοι δημοσιογράφοι με τρύπιες τις πατούσες των παπουτσιών τους και βάζανε εφημερίδες μέσα για να μην περνάει το νερό της βροχής...΄Οχι δεν είναι εύκολα τα πράγματα.
΄Ενας άλλος, που τον ρίξανε στο νυχτερινό ρεπορτάζ, κυκλοφορούσε με ποδήλατο, στο οποίο είχε κρεμάσει μια ταμπέλα με την ένδειξη αυτοσαρκασμού: ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ!
Μια φορά είδα μια ομορφούλα συντάκτιδά μου να βγαίνει τρεχάτη από την Αστυνομική Διεύθυνση και να μπαίνει σε ταξί.
Το βραδάκι την κάλεσα και ζήτησα εξηγήσεις, αφού ήξερα πως δεν διαθέταμε κονδύλια για τις μετακινήσεις των συντακτών. Το κορίτσι απάντησε:
--Με δικά μου χρήματα πήρα το ταξί!
Χλώμιασα. Αισθάνθηκα ντροπή για λογαριασμό της ιδιοκτησίας. Αυτό το κορίτσάκι μας έφερνε ρεπορτάζ και πλήρωνε από πάνω!
Αλλά τι λέω, τα ίδια έκανα κι εγώ στα νιάτα μου. ΄Ερως ανίκατε μάχαν..
Κοντά σ΄αυτά προσθέστε και τις φάρσες που αντιμετωπίζει ο νέος από τους παλαιότερους συναδέλφους, όπως ακριβώς συμβαίνει στο Στρατό με τα “Γιαννάκια”. Την έπαθα κι εγώ.
Με έστειλαν σε ένα καφενείο, όπου,-είπαν- είχε γίνει ένας “φόνος”. Πάω, και κατά διαβολική σύμπτωση βλέπω κι ένα ασθενοφόρο εκεί κοντά. Μπαίνω στο καφενείο. Ζητάω να μάθω για τον φόνο... και οι θαμώνες ακόμη γελάνε! Οι συνάδελφοι μου την είχανε σκάσει. Συμβαίνουν και τέτοια.
Να τα έχετε υπόψη, καλού-κακού.
Το Αμερικανικό μοντέλο μπόλιασε και την ελληνικό Τύπο.
Ο “κιτρινισμός” του φτηνού εντυπωσιασμού,παραλύει την ποιότητα του ελληνικού Τύπου.
Εφημερίδα, τηλεόραση, κινηματογράφος, ως άλλοι βρικόλακες, δεν μπορούν να επιζήσουνχωρίς αίμα!
** Ο όρος “κίτρινος Τύπος”προέρχεται από την Αμερική και χαρακτηρίζει τον σκανδαλοθηρικό και ασύδοτο Τύπο.
Στην Αμερική, κάποτε που υπήρξε έλλειψη χαρτιού οι εφημερίδες (οι περισσότερες
σκανδαλοθηρικές) τυπώνονταν σε χρωματιστά, κυρίως κίτρινα χαρτιά. Εξ ού και το “Κίτρινος Τύπος”.
Το τεράστιο αγχώδες πρόβλημα του νεοεισερχομένου, αλλά και των άλλων ρεπόρτερ, είναι εκείνο το εφιαλτικό: Τι νέα έχουμε σήμερα; Πού θα τα βρούμε;
Μια καινούρια μέρα ξεπρόβαλε και μια νέα εφημερίδα πρέπει να δημιουργηθεί από την αρχή.
Αν το καλοσκεφτεί κανείς είναι τρομακτικό. Κάθε μέρα και νέα γεννητούρια!
Αλλά η χαρά της νέας γέννας, μιας ελκυστικής, γεμάτης ζωντάνια εφημερίδας, σε κάνει να ξεχνάς τους πόνους και τον κάματο που απαιτήθηκε μέχρις ότου βγει στο φως αυτή η νέα ζωή, η δημιουργία σου, το παιδί σου.
Η εφημερίδα είναι το μόνο παιδί που έχει ταυτόχρονα πολλούς πατεράδες και μανάδες (συντάκτες, τεχνικοί κ.λ.π.)
Αλλά τι κάνουμε σήμερα; Πού θα βρεθούν τα νέα, πώς θα γεμίσουν οι σελίδες, που αισίως πια φθάσανε τις 100-200 και το “παιδί” συχνά βγαίνει υπέρβαρο, ίσαμε με δυόμισι κιλά;
Εκτός από τις Κυβερνητικές ειδήσεις και τα άλλα κλασσικά πόστα πηγών- ειδησεοτροφείων, που αναφέραμε, υπάρχει ένας ατέλειωτος ορίζοντας, όπου ο ανήσυχος και μεθοδικός ρεπόρτερ μπορεί να αναζητήσει τη λεία του.
Θα σας δώσουμε παρακάτω μερικές ιδέες- στόχους, επί των οποίων μπορείτε να καταστρώσετε τα δικά σας πλέον πλάνα δράσης για να βγάζετε ρεπορτάζ.
Αλλες ιδέες- στόχοι είναι νέες, άλλες λιγότερο αξιοποιηθείσες κι άλλες παμπάλαιες, αν και τα παλαιά μπορεί να ανανεώνονται και να γίνονται ξανά φρέσκα κι ενδιαφέροντα για τον Τύπο.
1)Αρχή πάντων ο άνθρωπος και όπου άνθρωπος εκεί και ή είδηση. Κάθε άνθρωπος και μια ιστορία, που μπορεί να γίνει είδηση.
΄Ολοι κάτι έχουν να αφηγηθούν. Αυτό που τους συμβαίνει τώρα, αυτό που, ίσως, τους συνέβαινε μια ολάκερη ζωή.
Ανακαλύψτε αυτόν τον άνθρωπο, είναι δίπλα σας.
Ειδικά στην Ελλάδα ο άνθρωπος δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη στον βαθμό εκείνο που να ισχυριζόμαστε ότι τον γνωρίζουμε καλά.
Συνήθως τον ξέρουμε από τα αρνητικά του (αν εγκληματίσει ο ίδιος, ή αν είναι θύμα εγκληματικής ενέργειας άλλων, ή αν τον χτύπησε η μοίρα με τις θεομηνίες, ή αν ετοιμάζεται να αυτοκτονήσει και καλεί τα κανάλια για να τελέσει το απονενοημένο διάβημα του εις κοινή θέα.)
Παρά την προσπάθεια που καταβάλλεται, στο σύνολό τους οι ελληνικές εφημερίδες δημοσιεύουν κυρίως “κακά μαντάτατα τα οποία παραποιούν, παραμορφώνουν την πραγματική εικόνα του ΄Ελληνα.
Ο ΄Ελληνας είναι μαχητής, αισιόδοξος και χαμογελαστός. Πώς μπορεί ο Τύπος να εμφανίζει με τόση καταχνιά τη ζωή του;
Ένα μεγάλο μέρος της ειδησεογραφίας καλύπτεται από πόνο, εγκλήματα και συμφορές. Απουσιάζει η ανθρώπινη χαρά, το ζεστό χαμόγελο, ο χαρούμενος άνθρωπος, ο άνθρωπος θυσία, η καλή πράξη, τα ανθρώπινα κατορθώματά.
Τα “χλωμά” και δυσάρεστα που μετά μανίας προβάλλει ο Τύπος έλκουν τις ρίζες τους από τα αμερικανικά πρότυπα, όπου πριν από ενάμισι αιώνα, εκεί πρωτοεμφανίστηκε ο λεγόμενος “κίτρινος Τύπος”.
Τότε, αλλά και τώρα, η τάση των εφημερίδων ήταν να αναδεικνύουν το πάσης φύσεως έγκλημα με δραματικούς τόνους.
Μικρή παρένθεση: Θα έχετε ασφαλώς παρατηρήσει την μάλλον διασκεδαστική συνήθεια των ελληνικών καναλιών που όλα τα γεγονότα τα προβάλλουν με το επίθετο “συγκλονιστικό”... π.χ.: “Ψείρες επέδραμαν στο δημοτικό Σχολείο Τάδε. Ανάστατοι οι γονείς. Συγκλονιστικές μαρτυρίες”!
Ανόητη υπερβολή. ΄Ελλειψη μέτρου και φαντασίας. Αν οι ‘εθιμοτυπικές’ επισκέψεις ψειρών είναι συγκλονιστικό γεγονός τότε πως θα χαρακτηρίσουμε έναν καταστρεπτικό σεισμό, ή μια επίσκεψη εξωγήϊνων;
Το αμερικανικό κληροδότημα, να προβάλουμε τη γκρίζα μεριά της ζωής, έχει την εξήγησή του.
Ο άνθρωπος πάντα είχε ροπή προς τον εντυπωσιασμό. Αρέσκεται στα “δυνατά” γεγονότα, σε εκείνα που τον ταρακουνούν και τον κάνουν να νιώθει ευτυχέστερος κι ασφαλέστερος. Αφού ο γείτονάς του κατακρεουργήθηκε για λίγα δολάρια κι αυτός είναι ακόμη στη ζωή, ε, καλό είναι που το κακό δεν βρήκε τον ίδιο!
Η αρνητική είδηση παράγει θετικό αποτέλεσμα, φαίνεται! Αφού είναι ο άλλος και δεν είμαι εγώ, τότε με προστατεύει η ... θεία πρόνοια!
Η αχαλίνωτος προβολή του “εγκλήματος από τα Αμερικανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης και η απήχηση που είχε οδήγησε, εν συνεχεία, στην θεάρεστη ανάπτυξη ενός κινηματογραφικού είδους -φίλμς- ( αστυνομικά, τρόμου κ.λ.π) που, επίσης, σαρώνουν στα ενδιαφέροντα του κοινού. Αμερικανική ταινία αν δεν έχει τουλάχιστον 40-50 νεκρούς. .. δεν βλέπεται!
΄Οσο περισσότερο αίμα στις ταινίες, στα κανάλια και τις εφημερίδες υπάρχει, τόσο αυξάνονται και οι προϋποθέσεις, το “πωλούμενο” προϊόν, να γίνει πιο ανάρπαστο.
Μπορεί εύκολα να στηλιτεύεται ο Τύπος, αλλά πάλι, πίσω από όλη αυτή την ιστορία κύριος δράστης είναι ο αναγνώστης και οι αβάσταχτες επιθυμίες του.
Αν ο Τύπος, εκλαμβάνει τον εαυτό του, ως μπροστάρη, φανό, καθοδηγητή και οδηγό, τότε δεν δικαιολογείται να καλλιεργεί- συντηρεί τα θλιβερά της ζωής τα οποία, στο κάτω της γραφής, δεν αντιπροσωπεύουν παρά ένα απειροελάχιστο ποσοστό της.
Δεν είναι δυνατόν ο ελληνικός Τύπος να αναδεικνύει, ως θέμα, το αστυνομικό ανθρωποκυνηγητό ενός κατσικοκλέφτη στα ορεινά της Κρήτης και να αγνοεί τον ανθρωπάκο βάρους 50 κιλών που μετακινεί με τα δόντια του ένα τραίνο!
Τι συμβαίνει και έχουμε διαφορετική μεταχείριση του εντυπωσιακού;
΄Εχουμε δύο συμβάντα. Το μεν ένα απίθανο, σχεδόν απίστευτο, παραγνωρίζεται, το δε άλλο, σύνηθες και προαιώνιο (κλεφτοκοτάδες, κατσικοκλέφτες, κλεφτρόνια, ένα σωρό).
Τι αναγκάζει την εφημερίδα να ρίξει το βάρος της στο τετριμμένο και να υποτιμά τον σπάνιο “άθλο” του ανθρωπάκου που μετακινεί και όρη;
΄Ολα οφείλονται στην νοοτροπία του δημοσιογράφου. Στο πόσο υγιής είναι ο ίδιος και ποιες οι δυνατότητές του να κάνει εύστοχες, σωστές επιλογές.
Αντί ο δημοσιογράφος να στρέφεται προς την διαστροφή και το “κίτρινο”, μπορεί με τα ρεπορτάζ του να αλλάξει το ρουν του εντυπωσιασμού ... που τόσο διακαώς επιθυμεί ο αναγνώστης.
Το ότι υπάρχει έλλειψη υγείας στον Τύπο της σήμερον τούτο είναι πασιφανές. Διότι πώς μπορεί, σε μια πολίχνη 1000 κατοίκων, όταν μια φορά στα 50 χρόνια, κάποιος σφάζει το παιδί του- για χίλιους δυο λόγους- τούτο να γίνεται μεγάλο θέμα, σούσουρο, βούκινο;
Ε, κάποτε, κάποιοι θα σφάζουν κάποιους. Πέραν του συμβάντος αυτού- σταγόνα εν τω ωκεανώ- ο Τύπος, εθελοτυφλεί, κάνει στραβά μάτια για τους υπόλοιπους 999 κάτοικους της Πολίχνης που κι αυτοί παράγουν ειδήσεις. Ο παπάς που σιτίζει μια διμοιρία παιδιών, ο κοινοτάρχης που αποφάσισε να φτιάξει στο χωριό του και κρεμαστούς κήπους. Πολλά άλλα, που ο Τύπος τα προσπερνάει.
Το έγκλημα είναι έγκλημα. Εξαίρεση και όχι κανόνας ζωής.
Δεν θα αγνοήσει ο δημοσιογράφος την είδηση της δολοφονίας. Δεν θα την αναγάγει όμως και σε κορυφαίο θέμα. Ένα μονοστηλάκι και πολύ είναι.
Ο κατσικοκλέφτης της Κρήτης, είναι μέγα θέμα, αλλά όχι κι ο άνθρωπος που μετακινεί με τα δόντια του, ένα τρένο!
Οι επιστημονικές έρευνες, είδος ανεκμετάλλευτο για τον ελληνικό Τύπο!Ο σφαγέας ενός παιδιού, ύψιστο θέμα, αλλά όχι και ο δημιουργός Κρεμαστών κήπων!
Ωστόσο, μερικές ελληνικές εφημερίδες τηρούν αυτό που καταγράφω.(ΕΣΤΙΑ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΒΗΜΑ, κ.ά.).
Κατέγραφαν -και συνεχίζουν- το γεγονός στις ορθές του διαστάσεις. ΄Εγινε αυτό, απο εκείνον , σήμερα, για κείνον το λόγο, στο τόπο αυτό”. Τίποτε άλλο.
Εξάλλου, τα περισσότερα των εγκλημάτων διαπράττονται είτε τυχαία και πάνω στον αναβρασμό της κακιάς στιγμής, είτε από άτομα, κυρίως, διαταραγμένα ψυχικά.
Η πομπώδης ανάπτυξη τέτοιων θεμάτων και μάλιστα με φρικιαστικές λεπτομέρειες ουδεμία αναγκαιότητα εξυπηρετεί, εκτός εκείνης του φτιαχτού εντυπωσιασμού.
Ένας σοβαρός ρεπόρτερ αποφεύγει να εμπλέκεται σε τέτοια θεματολογία που δεν προάγει τα χρηστά ήθη, αλλά αντίθετα είναι ενδεχόμενο να αποβεί παράδειγμα προς μίμηση.
Ατυχώς έχουν καταγραφεί πολλά επεισόδια μιμητισμού εγκλημάτων που έτυχαν μεγάλης δημοσιότητας.
Οι ληστείες Τραπεζών, οι δολοφονίες δι ασήμαντον αφορμήν, οι απαγωγές ατόμων κ.λ.π. και η πυκνότητα με την οποία εμφανίζονται πιστοποιούν τον “μιμητισμό” που παράγεται τόσον αστόχαστα- από το Τύπο.
Υπάρχουν εκτός από τις κακές ειδήσεις (εξαιρέσεις) και οι ΚΑΛΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ που αποτελούν -πλειοψηφικά- το μάνα εξ ουρανού, για τον φιλότιμο κι ανησυχούντα δημοσιογράφο.
Οι τομείς που μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικά ενδιαφέροντα θέματα στον ρεπόρτερ, που ολημερίς ψάχνεται για το νέο και την είδηση της ημέρας είναι:
** Κάθε τι το ανθρώπινο, που αφορά τον άνθρωπο, που παράγεται από τον άνθρωπο.
2)Κέντρα Επιστημονικών Ερευνών- Εργαστήρια. Μεμονωμένοι επιστήμονες.Τομέας απολύτως ανεξερεύνητος δημοσιογραφικά. Μόνο στη χάση και τη φέξη, αναδεικνύονται κι όταν από μέρους Επιστημόνων γίνεται κάποια επίσημη ανακοίνωση.
Η παρακολούθηση των επιστημονικών ερευνών από τον ρεπόρτερ θα τον φέρει συχνά προ εκπλήξεων θαυμαστών!
Δεν έχει σημασία αν η έρευνα είναι εν εξελίξει, αλλά το ότι γίνεται έρευνα επ΄ αυτού του “Χ” αντικειμένου, αυτό είναι “θέμα” για τον δημοσιογράφο.
Οι ερευνητές, οι άνθρωποι που ξενυχτάνε στα επιστημονικά έργαστήρια, δουλεύουν για λύσουν προβλήματα που μαστίζουν την ανθρωπότητα, αυτοί οι άνθρωποι, δυστυχώς, δεν έχουν ανακαλυφθεί από τον δημοσιογράφο. Τον ΄Ελληνα δημοσιογράφο!
Ανακαλύψτε τους. Πάτε στα εργαστήριά τους. Θα τους δείτε σκυφτούς σε μικροσκόπια, πάνω σε βιβλία, θολωμένους αλλά και φλογισμένους με πίστη σ΄ αυτό που κάνουν! Συζητείστε μαζί τους.
Κανείς δεν ξέρει τι έρευνες και σε ποιόν τομέα διεξάγονται σήμερα στην Ελλάδα.
Αναζητείστε τους πρωταγωνιστές!Θα εκπλαγείτε. Θα “βγάζετε” συνεχώς ρεπορτάζ! Οι εφημερίδες αγνοούν χρονίως την περίπτωση.
΄Ετσι ποτέ ο αναγνώστης, εσείς -εγώ δεν μαθαίνουμε για έρευνες επιστημόνων, που κατά το μάλλον ή ήττον, θα βοηθήσουν το αύριό μας.
H παρακολούθηση των Ελλήνων Επιστημόνων, των επιστημονικών ερευνών που διεξάγονται στην Ελλάδα, είναι απέραντο στάδιο για θαυμάσια ρεπορτάζ.
<Οι φωτοτυπίες που βλέπετε εδώ, αφορούν ένα τέτοιο ρεπορτάζ, που βγήκε ξάφνου
από την επικοινωνία του ρεπόρτερ με διακεκριμένους επιστημόνες
που “δούλευαν” στην κατασκευή του πρώτου ελληνικού πυραύλου υπό την επίβλεψ
η του καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών Στ. Πλακίδη.
Η είδηση είχε γίνει πρώτο θέμα σε πάνω από 5-6 ημερήσιες εφημερίδες, πάντα με την υπογραφή του ιδίου ρεπόρτερ.
Για τα ελληνικά δεδομένα, το φαινόμενο, είναι μοναδικό.
΄Ενας συντάκτης γράφει μόνο για μια εφημερίδα “την είδηση”,
ταυτόχρονα και με υπογραφή σε 5-6 εφημερίδες!
Εκτός των Αμερικανών χρονογράφων, που το χρονογράφημά τους, δημοσιεύεται σε πολλαπλά έντυπα,
την ίδια μέρα. (Βλέπε όμοια περίπτωση στο Ρεπορτάζ για τον Ζ.Κρόνιν στην Ενότητα 1η)
Έχοντας ο ρεπόρτερ τακτική επικοινωνία με ΄Ελληνες ανήσυχους επιστήμονες, είναι σίγουρο, πως πάντα θα βγάζει SCOOP.
Θα πρέπει να υπογραμμιστεί, πως τα τελευταία χρόνια οι εφημερίδες μας , έχουν υιοθετήσει ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ
ΣΕΛΙΔΕΣ, με θέματα που, όμως, δεν ακουμπάνε στην Ελλάδα, διότι είναι “μεταφράσεις” από ξένα κείμενα! Αντίστοιχες “κατακτήσεις” έχουν και οι ΄Ελληνες! Το αποδεικνύουν οι φωτοτυπίες εδώ! Να ψάξουν!
Οι Επιχειρηματίες ανεξερεύνητον είδος δημοσιογραφικά.
Θαυματουργούν με τις πρωτοβουλίες και εμπνεύσεις τους, αλλά δεν υπάρχει ρεπόρτερ για να τους ανακαλύψει!Ερευνούν και ψάχνουν να δώσουν νέες διαστάσεις στη ζωή!
΄Ομως δεν υπάρχουν ρεπόρτερ να τους εντοπίσουν!
Πως ένα αυτοκίνητο μπορεί να καίει ΟΥΖΟ ή και απλό νεράκι του Θεού;
Τελούμε σε χρόνιο σκοτάδι. Εξ αιτίας της δημοσιογραφικής αβελτηρίας.
3) Επιχειρηματίες.
Υπάρχει το λεγόμενο οικονομικό θαύμα της Ελλάδας, το οποίο συνεχίζεται για πολλές δεκαετίες, αν και όλοι γκρινιάζουν, πως δεν βλέπουν το...θαύμα. ΄Ετσι γίνεται με τα θαύματα... τα βλέπουν ελάχιστοι. Ωστόσο:
Υπάρχει ο πολύφημος ΄Ελληνας επιχειρηματίας, που όλα τα “δένει και όλα τα λύνει”.
Γνωστή η ευφυϊα και η ικανότητά του.
Το όποιο οικονομικό “θαύμα” της χώρας αυτής είναι αποκλειστικό “προϊόν” αυτών των αγνώστων και δαιμονίων σκαπανέων.
Οι περισσότεροι των Ελλήνων αυτών αναμορφωτών, είναι περιορισμένης παιδείας. Τυπικά γραμματούλια μονάχα ξέρουν.-εξαιρείται η νέα γενεά των μάναντζερς- Αλλά είναι καινοτόμοι. Αετοί το δίχως άλλο, ή αν προτιμάτε τον όρο “αετονύχηδες”. Τό ίδιο είναι.
Επισκεφθείτε κάποια βιοτεχνία, και θα δείτε τι “θαύματα”, αυτοί οι μη γραμματιζούμενοι, κάνουν. Τι επινοούν για απλά θέματα της καθημερινότητάς μας.
Θα εκπαλγείτε.
Ο μικρομεσαίος, ο εμπειροτέχνης, ο αγράμματος είναι τόσο αποτελεσματικός όσο κανένας προφεσόρας.Τα περισσότερα διπλώματα “ευρεσιτεχνίας” δεν προέρχονται από επιστημονικά ιδρύματα, αλλά από απλοϊκούς ανθρώπους με φαντασία και ανησυχία!
Ανακαλύψτε τους. Στάδιον απέραντο.Αναζητείστε τους στις λίστες των “εφευρετών”. ΄Εχουν και Σύλλογο.Κυρίως ανακαλύψτε αυτούς τους βιοτέχνες, βιομηχάνους που αθόρυβα κτίζουν τον τόπο αυτό!
Πολλές μεγάλες και σοβαρές βιομηχανικές μονάδες, διαθέτουν και ειδικά εργαστήρια ερεύνης. Τι ψάχνουν, τι πασχίζουν να ανακαλύψουν; Ιδού στάδιον για ρεπορτάζ.
Ποιος ρεπόρτερ παρακολούθησε ποτέ συστηματικά αυτή την εκδοχή ρεπορτάζ;
Θα μπορούσα να επιστρατεύσω, προς ενίσχυση αυτών που λέγω, πολλά ονόματα επιφανών και γνωστών τέτοιων πρωτοπόρων, οι οποίοι χωρίς παιδεία συγκεκριμένη, αλλά με τα τάλαντα που τους προίκισε η φύση , κατάφεραν τόσα πολλά ώστε να δημιούργησαν εργοστάσια και στο εξωτερικό ( Πετζετάκης: Εφευρέτης ειδικών σωλήνων που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως ).
Ψάξτε τους. Ανοίξτε το ΧΡΥΣΟ ΟΔΗΓΟ και θα τους βρείτε με τις πατέντες που μονστράρουν!
Μικρό παράδειγμα: Κάποιος μάστορας, εκεί στις αρχές της οδού Αχιλλέως, (στο Σταθμό Λαρίσης) παρουσίασε μηχανή αυτοκινήτου που... αντί βενζίνης έκαιγε απλό νεράκι του Θεού.
Και η ΡΕΝΩ είχε επιδείξει αυτοκίνητο στην Αθήνα(1964)-επίσημα- που έκαιγε... ΟΥΖΟ, ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ!
Και στο ούζο και στο... νερό ήμουν παρών και ψηλάφισα την κατάσταση.
΄Ενα ξέρω: Η μέν ΡΕΝΩ παραμένει, ο δε “εφευρέτης” με το “καύσιμο” νερό εξαφανίστηκε!
Πιθανόν, χρησιμοποιώντας νερό ως καύσιμο αντί βενζίνης , όλα θα ανατινάζονταν!
Απλά “ανατινάχτηκε” ο “εφευρέτης”!Εξαφανίστηκε ... μετά την ανακοίνωση της εφεύρεσής του!
Αν τα είχε “πιάσει”-από τις 7 Αδελφές- πετρελαϊκές εταιρίες-για να πνίξει την υπόθεση. Αν ζει, δεν το ξέρω!
Αλλά εγώ, μαζί με άλλους ρεπόρτερ, είδαμε μηχανή αυτοκινήτου να δουλεύει με ... νεράκι του Θεού!
Πώς και γιατί, εμείς οι ρεπόρτερ δεν δώσαμε συνέχεια, στο σημαντικό, όπως φαίνονταν αυτό θέμα, ειλικρινά δεν θυμάμαι...΄Ισως να με “διέταξε” ο Αρχισυντάκτης: “κλείσε το θέμα, δεν ενδιαφέρει”. Συμβαίνει συχνά αυτό.
Ο νέος ρεπόρτερ μπορεί να κάνει αναμορφωτικές και διαρθρωτικές τομές στον Τύπο έχοντας στο στόχαστρό του και την ανεξάντλητη πηγή των Ελλήνων επιχειρηματιών!
Βρείτε αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους της “επιχειρησιακής δράσης”, τους βιοτέχνες, τους βιομηχάνους, τους μικρο-μεσαίους επαγγελματίες, θα ενθουσιασθείτε από τη δημιουργικότητά τους.
Βρείτε τους. Και δεν πρόκειται κανένα κατεστημένο δημοσιογραφικό “πόστο” να σας εμποδίσει.
Από πού κι ως πού π.χ. ο οικονομικός συντάκτης μπορεί να σας ελέγξει, διότι εσείς ανακαλύψατε τον άλφα βιοτέχνη, ο οποίος με το τάλαντό του, φτιάχνει .. κούκλες, ή πίπες για το “κόψιμο του τσιγάρου”;
Συμπέρασμα: Η πάσης φύσεως επιχειρηματική δραστηριότητα, μπορεί να κομίσει σημαντικά ρεπορτάζ! Το πεδίον είναι ελεύθερο. Παρθένο!
Η παρθενία του προβλέπεται να διατηρηθεί εσαεί, όσοι ρεπόρτερ κι αν επιπέσουν για να εκπαρθενέψουν το χώρο. Πάντα θα υπάρχουν επιχειρηματίες, άνθρωποι που θα κομίζουν ενδιαφέρουσες ιδιαιτερότητες!
Τολμείστε!.
4) Λιμάνια-Ναυτικοί.. Ξέρετε, όπως το είπαμε υπάρχουν και Ναυτιλιακοί συντάκτες -δηλαδή ρεπόρτερ-μεταφορείς ανακοινώσεων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας. Αφες αυτούς ποιείν το δοκούν!
Κάθε λιμάνι και καυμός κάθε λιμάνι και είδηση θα λέγαμε εμείς.
Παραγκωνισμένος δημοσιογραφικά ο ΄Ελληνας ναυτικός...
Οι δημοσιογράφοι τον θυμούνται...στα ναυάγια και στις απεργίες! Κι όμως ο χώρος, “βγαζει” απίθανα ρεπορτάζ!
Ποιος ξέρει τους άθλους του Νίκου Βαρδινογιάννη;
Δικό σου θέμα είναι να προσέξεις τα παρακάτω:
Ανέκαθεν τα λιμάνια και οι άνθρωποί τους αποτελούσαν ανεξάντλητη πηγή “νέων”, γεγονότων, ειδήσεων από την πρώτη στιγμή που έκανε την εμφάνισή της η δημοσιογραφία. Οι πρωτοπόρες εφημερίδες, του μακρινού εκείνου καιρού, δημοσίευαν ειδήσεις για τις αφίξεις και αναχωρήσεις καραβιών και τα νέα-αφηγήσεις, συναρπαστικές, των ναυτικών από τα χρονοβόρα ταξίδια τους.
Η Ελλάδα, χώρα ναυτική, σχεδόν δεν έχει ιδέα τι γίνεται με τους ανθρώπους που διαμορφώνουν την ναυτιλιακή υπόστασή της.
Σε κάθε έναν ναυτικό, σε κάθε λιμάνι, υπάρχουν σπαρταριστά δημοσιογραφικά στόρυ, νέα!
Ποιος θα τα εντοπίσει; Πως θα τα μάθουμε;
Ανέβηκε ποτέ κάποιος ρεπόρτερ σε καράβι; Κουβέντιασε με ναυτικούς;
Ο καθένας τους, έχει να πει μια απίθανη ιστορία!
Εγώ συμπτωματικά ανέβηκα. Με είχαν στείλει αποστολή, στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας και επί ένα μήνα επισκεπτόμουν τα ελληνικά καράβια και κουβέντιαζα με τους ναυτικούς μας. Μια αξέχαστη εμπειρία από την οποία προέκυψαν πολύ όμορφα ρεπορτάζ.
Η σημερινή εφημεριδογραφία, -όπως εμφανίζεται- ανακαλύπτει τον ναυτικό μόνον μέσα από μια “τραγωδία” θαλάσσης, ενός ναυαγίου”.
Μόνον τότε οι δημοσιογράφοι αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν και ναυτικοί την ώρα...που πνίγονται!
Μετά από κάθε ναυάγιο τρέχουμε για να πάρουμε “δηλώσεις” από συγγενείς των θυμάτων η από τους διασωθέντες. Η βλακεία, η ειρωνεία στο μεγαλείο της!
Δηλαδή, τι σπουδαίο θα πει ένας συγγενής για το χαμό ενός δικού του σε ναυάγιο; Θα είναι όλο κλάμα και κατάρα!
Κι αυτά τα συχνά-πυκνά, μπορεί να γίνονται ρεπορτάζ; Γίνονται.
Τους προσέχουμε, επίσης, κι όταν “κλείνουν” τα λιμάνια με τις κατά καιρούς απεργίες τους.
Πέραν αυτών ουδέν νεότερον!Τέτοιο “πράμα” είναι οι ναυτικοί μας; Κλάμα, πόνος, ναυάγιο, απεργία, αυτό είναι μόνον; Ασφαλώς ΄όχι!
Οι γνωστοί Βαρδινογιανναίοι, “στήθηκαν” ως οικονομική αυτοκρατορία , από τη ναυτιλία. Ο Νίκος Βαρδινογιάννης με το πολυβόλο στα χέρια έκανε τη διεθνή κοινότητα, τον ΟΗΕ να παραμιλάνε!
Σάλος στον διεθνή Τύπο που κατάφερε να σπάσει το εμπάργκο και τον ναυτικό αποκλεισμό της Ροδεσίας.(1965-66).
Εδώ έχουμε να κάνουμε με μοναδική περίπτωση ναυτικού που τα βάζει -μόνος- ενάντια στην οικουμένη...(ΟΗΕ)
Ο θαλασσόλυκος Νίκος Βαρδινογιάννης είναι η μήτρα του μύθου της δυναστείας!.
Τι έκανε λέτε, αυτό το Κρητικό θεριό;
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, λόγω “απαρχάϊντ”, αποφάσισε τον αποκλεισμό της Ροδεσίας.
Ο Νίκος Βαρδινογιάννης είχε ένα καράβι πετρελαιοφόρο, στην εταιρία του ΒΑΡΝΙΜΑ με έδρα τον Πειραιά.
Αρματώνει το πλοίο του και σπεύδει προς τη Ροδεσία να της πουλήσει πετρέλαιο, καύσιμο. Σπάει τον αποκλεισμό της χώρας- την πολιορκούσαν βρετανικά πολεμικά- και προσφέρει τον μαύρο χρυσό στη αποκλεισμένη χώρα.
Λέγεται ότι από κάθε τέτοιο τολμηρό ταξίδι κέρδιζε άλλο ένα καράβι! Πιθανόν.
Δεν έχει σημασία, παρά μόνο η παλικαριά, η αντριωσύνη του Έλληνα ναυτικού.
Τέτοια και πολλά άλλα συμβάντα μπορεί να ξετρυπώσετε ανάμεσα στους ναυτικούς μας.
Ποιος ξέρει εκείνον τον ανώνυμο ναυτικό που με την προσπάθειά του, στήνει Βαρδινογιανναίους κι άλλους εφοπλιστές, που είναι κυρίαρχοι των θαλασσών;
Ποιος τους ξέρει στα κατάβαθά τους;
Εκτός κι αν αποθάνουν. Τότε, ακούγεται κατιτίς και γράφονται δυο λογάκια τυπικά για την αφεντιά τους!
Ο απλός Ναυτικός, ο εφοπλιστής, γενικά η ναυτιλία είναι χώρος που επιφυλάσσει στον ρεπόρτερ πολλές συγκινητικές στιγμές, πολλά σημαντικά και συνεχή ρεπορτάζ.
Πηγαίνετε στα λιμάνια. Ανεβείτε σε καράβια, μαούνες και πάσης φύσεως πλεούμενα...
Επισκεφθείτε το Συνταξιοδοτικό τους Ταμείο (ΝΑΤ), θα βρείτε πολλούς και ηρωϊκούς απόμαχους της θάλασσας..
Πάτε στο Πέραμα και στους Ταρσανάδες, ακόμη και στα καμπαρέ των λιμανιών ή τα ναυτιλιακά γραφεία όπου περιμένουν για να μπαρκάρουν...
Μιλήστε με τους ναυτικούς! Η ψαριά, το λαβράκι σας θα είναι νοστιμότατο!
Να μην ξεχνάμε ότι αυτή η χώρα, το μύθο της - από τα γεννοφάσκια της- τον έστησε με την ναυτιλία.
Είναι αδιανόητο, σήμερα, ο τομέας να παραμένει ανεκμετάλλευτος δημοσιογραφικά. Προς μέγιστη ζημία και του Τύπου και της ναυτιλίας μας.
***Για να εξασφαλίσεις αυτό που θέλεις χρειάζεται να αναπτύξεις ένα «κλίμα» ευφορίας, ζεστασιάς κατά την επαφή που κάνεις.
Να είσαι χαλαρός… κυρίαρχος… αισθαντικός, χιουμορίστας, ώστε να σπάσεις τον πάγο που αναπόφευκτα συνοδεύει τις νέες γνωριμίες. Πρέπει με άλλα λόγια χρειάζεται με τη δική σου προσωπικότητα να εξασφαλίσεις την εμπιστοσύνη του νέου συνομιλητή σου…και να τον φέρεις στα νερά σου. Ο άνθρωπος πιθανόν να σε εκλάβει… ως πλασιέ –πωλητή λαχείων κ.λ.π. και η αρνητική του στάση είναι φυσιολογική.
***Εσύ όμως πας ως εκπρόσωπος ενός περιοδικού κι ενός ονόματος, …ενός Μ.Μ.Ε
Δεν ξέρεις… αλλά θα κάνεις πως ξέρεις… Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα θα αναδείξεις τον -δημοσιογράφο. Δεν σου βάζουμε δύσκολα… ΄Όπως είδες ούτε καν από τη γειτονιά σου σε βγάζουμε. Πειραιάς δεν είσαι; Σε Πειραιά… σε διατηρούμε….Και στο Κιλκίς να ήσουν πάλι το ίδιο θα κάναμε. Με ελάχιστες κινήσεις πρέπει να φέρουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
***Τους παίρνεις 2-3 δηλώσεις με βάση τα ερωτήματα που θα λάβεις… κάνεις μια- δύο φωτογραφίσεις και φεύγεις.
Οι φωτογραφίσεις αφορούν το κεφάλι του συνομιλητού σου βέβαια!...
Κρατάς σημειωματάριο ή μαγνητόφωνο…σημειώνεις τα λεγόμενα –αυστηρά με απόλυτη ακρίβεια- των συνομιλητών σου…
ΜΙΑ ΓΕΥΣΗ ... ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΕΝΤΕΛΩΣ ΤΥΧΑΙΑ ...ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Και όπου ο ρεπόρτερ το αξιοποιεί... ως μάνα εξ ουρανού.
Έπεται συνέχεια…
Το μυστικό για τον καλό ρεπόρτερ είναι ένα: Να παραμένει σταθερά άγρυπνος ακόμη και στον ύπνο του...
Να ανιχνεύει συνεχώς και να είναι περίεργος για τα πάντα...
Πολλοί ρεπόρτερ έχουν ένα σημειωματάριο κάτω από το προσκέφαλλό τους κι αναπηδούν στον ύπνο να καταγράψουν μια ξαφνική ιδέα που τους είρθε...
Μπορεί αυτά να μοιάζουν για αλόκοτα αλλά είναι συναρπαστικώς γοητευτικά...
Εξαντλητικό βέβαια να στίβεις το κεφάλι για να ανακαλύψεις νέες πτυχές ζωής..
Μα όταν τις ανακαλύψεις-κι αυτό γίνεται συχνά-
τότε πετάς στα σύννεφα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου